Z kraju bez miłości

Sulamita Kacyzne lubiła powtarzać, że miała nieszczęście przeżyć wojnę. Nigdy nie urodziła dzieci, bo po wojennych doświadczeniach założenie rodziny wydało się jej niedorzecznością, stała się natomiast opiekunką wspomnień: o Warszawie, przyjaciołach, o ojcu, znanym fotografie i publicyście. Willę w Rzymie, w której zamieszkała po wojnie, zamieniła w muzeum świata, który zniknął z dnia na dzień.

Pozostały po nim jeszcze opowieści, których wysłuchuje Pierre. Sulamita, Żydówka z Polski i Pierre, wcześnie osierocony, młody Paryżanin – alter ego autora, prowadzą zażyłą korespondencję. Z przywoływanych przez starszą kobietę prawdziwych historii wyłania się obraz żydowskiego życia w przedwojennej Polsce i Europie: fascynującego, ale naznaczonego tragedią. Spoiwem wciąż intensywnych wspomnień Sulamity o nadwiślańskiej Atlantydzie są losy trójki przyjaciół, pisarzy, bon vivantów, rewolucjonistów: Uriego Cwi Grinberga, Pereca Markisza, Melecha Rawicza.

Z kraju bez miłości to kalejdoskop kilku porywających biografii i zarazem szeroki portret kultury żydowskiej sięgający aż po czasy współczesne. To  historie z życia codziennego miasteczek i małych sztetli, opowieści o znanych i nieznanych Żydach, rabinach, ich żonach, rzemieślnikach i kupcach. Warszawa, Lwów, Moskwa, Tel Awiw, Montreal – w tekście przeplatają się miasta i ich biblioteki.  Spotykają się potomkowie bohaterów i rzeczy, które po nich pozostały. Kilkuletnia praca Gillesa Roziera, w archiwach i w terenie, zaowocowała frapującym, nieprzewidywalnym tekstem, który ocala od niepamięci kawałek żydowskiego świata.